ผีตาแฮก พิธีกรรม และการเลี้ยงผีของชาวอีสาน
ผีตาแฮก คำคุ้นหูของคนอีสานเมื่อใกล้เริ่มฤดูการทำนาในเดือนพฤษภาคม ชาวนาของภาคอีสานจะเริ่มมีการทำพิธีกรรมเลี้ยงผีตาแฮก เป็นผีที่มีความเชื่ออยู่กับคนอีสานมาตั้งแต่โบราณ หลายคนที่ไม่ใช่คนอีสานคงสงสัยว่าผีตาแฮก คืออะไรทำไมชาวนาในภูมิภาคอีสานถึงเคารพบูชา บทความนี้มีคำตอบ
อัพเดทเว็บข่าวสารที่เกี่ยวกับโชคลาภที่ดีที่สุดสำหรับคุณ นงน้อย.com
คนอีสานกับความเชื่อเรื่องผี
คนส่วนใหญ่ในภาคอีสานมีวิถีชีวิตที่เชื่อมโยงกับธรรมชาติ จึงทำให้มีความเชื่อความศรัทธาที่ พลังที่อยู่เหนือธรรมชาติ โดยเฉพาะเรื่องผี คนอีสานเชื่อว่าผีสามารถให้ทั้งคุณและโทษ หากปฎิบัติและนับถือผี อย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ ผีจะช่วยคุ้มครอง ให้มีแต่ความสุข ข้าวปลาอุดมสมบูรณ์ แต่หากขาดการปฎิบัติดูแล อาจทำให้เกิดโชคร้าย เกิดความแห้งแล้ง หรือเกิดการเจ็บป่วยได้ ความเชื่อเรื่องผีจึงมีบทบาทมากสำหรับคนอีสาน ทั้งเรื่องสุขภาพ การเจ็บไข้ได้ป่วย ความสงบสุข หรือการเกษตรที่มีผลผลิตอุดมสมบูรณ์ เนื่องจากคนอีสานมีการดำรงชีวิตอยู่ด้วยการทำเกษตรมาตั้งแต่โบราณอาชีพส่วนใหญ่ของชาวบ้านจึงเป็นเกษตรกร ทำไร่นา ทำสวน จึงคาดหวังให้ในทุกปีมีผลผลิตที่เพิ่มมากขึ้น การทำไร่ทำนาราบรื่น ฝนตกตามฤดู จึงได้มีความเชื่อเกี่ยวกับการทำนาตาแฮก และได้บูชาผีตาแฮกก่อนมีการทำไร่ทำนา
ผีตาแฮก นาตาแฮก คืออะไร
ตามความเชื่อของคนอีสาน ผีตาแฮก คือผีที่ปกปักรักษาไร่นา ช่วยให้ไร่นามีความอุดมสมบูรณ์ ไม่ขาดน้ำ ทำให้กล้าข้าวเจริญงอกงาม การทำนาได้ผลผลิตดี คนอีสานที่ทำไร่นาจึงสร้างบ้านหลังเล็กคล้ายศาลพระภูมิให้กับผีตาแฮกและทำนาตาแฮกให้ด้วย และห้ามให้มีคนไปปัสสาวะหรืออุจจาระใกล้ๆ นาตาแฮก
เพราะอาจทำให้ผีตาแฮกโกรธผู้ที่ทำผิดอาจจะเกิดอันตรายถึงชีวิตได้
นาตาแฮก คือ นาที่ชาวบ้านทำการไถปลูกข้าวในนาจำลองขนาดเล็กวางไว้ตามคันแทนา หรือ หรือเนินที่สูงกว่าคันแทนา จัดทำขึ้นมาเพื่อเสี่ยงทายผลผลิตข้าวของตนก่อนที่จะมีการทำนา โดยจะมีต้นข้าวปักไว้ 11 ต้น ชาวบ้านเชื่อว่าหากข้าวในนาตาแฮกทั้ง 11 เจริญงอกงามออกรวงได้ แสดงว่าผลผลิตข้าวในปีนั้นจะดี
นิทานผีตาแฮก
ครั้งหนึ่งนานมาแล้วมีลูกชายของคนมั่งมีผู้หนึ่ง เมื่อพ่อจากโลกนี้ไปได้ทิ้งทรัพย์สมบัติจำนวนมากไว้ให้ลูกชาย แม่จึงได้เลือกผู้มาให้เป็นภรรยาซึ่งมีตระกูลมั่งมีเหมือนกัน แต่อยู่กันมานานภรรยาก็ไม่ตั้งครรภ์ สามีจึงมีเมียน้อย ซึ่งเมียหลวงถึงแม้จะไม่ชอบใจแต่ก็ขัดสามีไม่ได้ ต่อมาเมียน้อยตั้งครรภ์สามีจึงรักและใส่ใจนางเป็นอย่างมาก เมียหลวงที่เห็นจึงเกิดความอิจฉาและอาฆาต จึงหลอกให้เมียน้อยกินยาจนแท้งลูกถึงสามครั้ง ครั้งที่สามนี้ทำให้เมียน้อยตายทั้งกลม
เมียน้อยจึงผูกใจอาฆาตเมียหลวงเป็นอย่าง พอสามีทราบเรื่องว่าเมียตายเพราะเมียหลวงวางยา จึงฆ่าเมียหลวง ทั้งเมียหลวงและเมียน้อยจึงได้ผูกจิตอาฆาตพยาบาท ในชาติต่อมาเมียน้อยได้เกิดเป็นแมว เมียหลวงเกิดเป็นไก่ เมื่อใดที่แม่ไก่ออกไข่แมวจะไปกินของแม่ได่ทุกครั้งและสุดท้ายก็กินแม่ไก่ตามไปด้วยจึงทำให้ผูกอาฆาต จนในอีกชาติที่เมียน้อยเกิดเป็นมนุษย์ เมียหลวงได้เกิดเป็นยักษ์ พระพุทธเจ้าเจ้าเทศให้โปรดละเวรกรรมต่อกันโดยให้นางยักษ์ไปอยู่ที่ปลายนา นางยักษ์ที่มีเรื่องเกณฑ์ฟ้าฝนจึงช่วยให้การทำไร่ทำนาได้ผลผลิตดี จึงทำให้ชาวบ้านทำพิธีกรรมเลี้ยงนาผืนแรกของนางและเรียกว่าเลี้ยงตาแฮก
พิธีกรรมเลี้ยงผีตาแฮก
ชาวนาแต่ละคนจะมีนาแฮกดีไม่เหมือนกัน บางคนอยู่ลุ่ม บางคนอยู่ที่ดอน ชาวบ้านจะเลือกวันฟู ที่ถือว่าเป็นมงคลวันแห่งโชคลาภในการปักข้าวในนาตาแฮก เมื่อดำนาตาแฮกแล้ว ต้นข้าวในนาตาแฮกเจริญงอกงาม ไม่ขาดฝน ชาวนาจะนำบ้านไม้ไผ่ที่ทำขึ้นให้ผีตาแฮก พิธีกรรมเลี้ยงผีตาแฮกจะมีปีละ 2 ครั้ง คือก่อนทำนา และหลังเก็บเกี่ยว สิ่งที่จะนำไปเลี้ยง ผีตาแฮกมีดังนี้
- เหล้าขาว 1 ขวด
- ไก่ต้มสุก 1 ตัว และเครื่องในไก่ต้ม
- พานดอกไม้ ธูป เทียน หมาก พลู และบุหรี่
- น้ำเปล่า 1 ขวด แก้ว 2 ใบ
- กระติบข้าว 1 กล่อง
- นำทุกอย่างใส่ตะกร้า แล้วนำไปในที่ที่อยู่ของผีตาแฮก แล้วจัดแต่งสำรับที่นำมา จัดใส่ถาด เปิดฝาเหล้า กระติบข้าวเหนียวเปิดออก น้ำและเหล้ารินใส่แก้วคนละใบ จุดเทียน ตั้งไว้
- กล่าวเชิญให้ผีตาแฮกมารับของเซ่นไหว้ หรือมากินของเซ่นไหว้ที่นำมาให้
- ตั้งจิตบนบานสานกล่าว ให้ข้าวกล้าในนาของตน เจริญงอกงามอุดมสมบูรณ์ ฝนฟ้าตกตามฤดู ถ้าหากเลี้ยง เซ่นไหว้หลังการเก็บเกี่ยวจะเป็นการกล่าวคำขอบคุณผีตาแฮก ที่ทำให้การทำไร่นาประสบผลสำเร็จด้วยดี ผลผลิตเพิ่มขึ้น
- กะเวลาให้พอประมาณ จากนั้นนำสำรับที่เตรียมไปเลี้ยงคนในครอบครัวหรือคนที่ไปเลี้ยงผีตาแฮกด้วยก็เป็นอันเสร็จพิธีกรรม
สรุป
ผีตาแฮก ผีไร่ผีนาของคนอีสานที่ให้ความเคารพนับถือบูชาและเซ่นไหว้ มาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ อีกทั้งยังมีการส่งต่อพิธีกรรมเลี้ยงผีนี้เรื่อยมา เพื่อให้เกษตรกรชาวนามีผลผลิตที่ดี แม้ในปัจจุบันนี้อาจจะมีให้เห็นอยู่ไม่มากนัก แต่คนอีสานส่วนใหญ่ก็นึกถึงและให้ความเคารพอยู่เสมอ
ยังมีเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติ ตำนาน ความเชื่อ และโชคลาภอีกมากมาย ท่านสามารถติดตามที่จากเว็บนี้
